Dây đăng tiêu

DÂY ĐĂNG TIÊU

Dây Đăng tiêu còn được gọi là dây Lăng tiêu, có tên khoa học: Campsis radicans seem. Thuộc họ thực vật: Bignoniaceae - họ Núc nác.Dây đăng tiêu có nguồn gốc ở miền đông, phần phía bắc của miền trung, và phía trung nam của Hoa kỳ.

Dây đăng tiêu là một loài cây dây leo thân gỗ rụng lá hoặc bán thường xanh. Dây đăng tiêu có thể cao đến 12 m, leo bò bằng rễ con trên không (rễ khí sinh ngắn ở các đốt thân).Lá đăng tiêu mọc đối, kép lông chim 2 lần gồm 7, 9 hoặc 11 lá chét trên một trục dài lên đến 30 cm.

Lá chét có màu xanh đậm và sáng bóng, hình trứng rộng đến hẹp, có răng cưa, đỉnh mọc dài ra và nhọn, tròn lại ở phần cuống lá.Hoa đăng tiêu có màu vàng cam đến đỏ cam, hình ống (hình chuông), có thể lên đến 8 cm chiều dài và nở rộng 4 cm ở phần mõm hoa. Hoa mọc nhiều thành cụm từ 4 – 10 hoa.Cây đăng tiêu có quả nang dài, 2 đầu nhọn, có vỏ khô dài 7.5 – 15 cm, rộng 2.5 cm, mỗi quả có chứa số lượng lớn hạt phẳng và có cánh.

Dây Dăng tiêu là loại cây dây leo, thân hóa gỗ khi trưởng thành, thân dây Đăng tiêu bám tốt vào các giá thể, có khả năng leo cao hàng chục mét, vì thế rất thích hợp để tang trí hàng rào, bờ tường.Dây Dăng tiêu có hoa hình chuông, mọc thành chùm ở đầu cành, buông thõng xuống, rất bền. Màu hoa dây Đăng tiêu thay đổi tùy theo giống, có thể vàng cam, đỏ cam, đỏ tươi, vàng.

Hoa nở vào nhiều tháng trong năm, nhưng rộ  nhất là vào mùa hè. Đến mùa Đông cây thường rụng hết lá, sang xuân nẩy lộc để dần dần sum suê cành  lá đón hạ. Đây là đặc điểm thích hợp cho việc che chắn cái nắng gay gắt của mùa hè. Vì thế Dây Đăng tiêu được nhiều người chọn làm cây leo giàn, vắt ngõ hay làm cây cảnh.

Một số người thiết kế giàn cho dây Đăng tiêu leo vừa trang trí vừa che bóng cho sân vườn.Với không gian sân vườn hẹp, cửa ngõ không có khung vòm, có thể cho dây Đăng tiêu leo bám hàng rào, hoặc trồng vào chậu, làm trụ leo, rồi cắt tỉa tạo hình tạo chậu cây kiểng theo phong cách riêng của mình.

Dây Đăng tiêu là cây chịu hạn tốt, chịu được nhiều điều kiện đất đai khác nhau. Nhân giống bằng cành, tốt nhất là vào đầu mùa xuân. Khi giâm cành cần giâm trên nền đất tơi xốp, thoát nước tốt hoặc giâm trong đất cát và để nơi râm mát để tỉ lệ thành công cao. Chọn cành bánh tẻ, to khỏe cắt 1 đoạn dài 20cm, ngâm vào nước khoảng 20 phút, sau đó cắm nghiêng xuống đất nơi vườn ươm hay ngay chân hàng rào.

Sau hơn 10 ngày, cành giâm bén rễ, mọc mầm, sau 1 năm đã có hoa.Ngoài tác dụng làm cảnh, dây Đăng tiêu còn là cây dược liệu có tác dụng chữa bệnh, rễ được dùng trị thấp khớp, viêm dạ dày ruột cấp, đòn ngã tổn thương; hoa dùng trị kinh nguyệt không đều, bế kinh, rong kinh, băng huyết, bạch đới.

Hoa dây Đăng tiêu là một trong 25 vị của thang thuốc chống thụ thai. Ngoài ra theo một số tài liệu khác thì dây Đăng tiêu còn được dùng chữa trị đại tiện ra máu, chảy máu cam, viêm loét âm đạo, bỏng, gãy xương, bong gân…

Trong Đông y, hoa Đăng tiêu là bộ phận dùng chủ yếu, được thu hái vào mùa hè và mùa thu, khi hoa mới nở, ngọt, tính hơi lạnh, không độc, có tác dụng ích khí, lương huyết, làm tan máu tụ, điều hòa kinh nguyệt, chủ trị các bệnh của phụ nữ. Liều dùng hằng ngày là 5 – 10g dưới dạng thuốc sắc hoặc hãm hay dạng thuốc bột...

Cây dây lan tiêu thích nơi nóng và đầy đủ ánh nắng. Muốn cây có nhiều hoa và đẹp thì nên trồng nơi có nhiều nắng, khi hoa nở thì hạn chế bón phân đạm để không cản trở việc ra hoa. Nên thường xuyên nhặt lá vàng hoặc lá, cành khô để tạo diện tích cho cây leo.

Lá vàng, úa cũng gây mất thẩm mỹ cho giàn leo và là nơi vi khuẩn gây bệnh phát triển. Với những cành lá không theo hình dạng hoặc rối thì nên cắt tỉa, để tập trung cho những dây to khoẻ có điều kiện phát triển.

dây đăng tiêu

Cây hoa lan tiêu là cây dây leo, lá kép lông vũ, hoa mọc thành cụm, tràng hoa hình chuông màu vàng cam. Cây thường được trồng leo giàn, leo hàng rào, làm cổng, leo tường…

dây đăng tiêu

dây lăng tiêu

hoa lan tiêu